Przejdź do zawartości

Jabłonka (gmina)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jabłonka
gmina wiejska
Ilustracja
Budynek urzędu gminy w Jabłonce
Herb
Herb
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Powiat

nowotarski

TERC

1211052

Siedziba

Jabłonka

Wójt

Stanisław Kasprzak
(od 2024)[1]

Powierzchnia

213,28 km²

Populacja (31.12.2017)
• liczba ludności


18 570[2]

• gęstość

87,1 os./km²

Nr kierunkowy

18

Tablice rejestracyjne

KNT

Adres urzędu:
ul. 3 Maja 1
34-480 Jabłonka
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Jabłonka”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Jabłonka”
Ziemia49°29′N 19°42′E/49,480000 19,693333
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

Jabłonkagmina wiejska w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie nowosądeckim.

Siedziba gminy to Jabłonka.

Według danych z 31 grudnia 2017[3] gminę zamieszkiwało 18 570 osób.

Struktura powierzchni

[edytuj | edytuj kod]

Według danych z roku 2002[4] gmina Jabłonka ma obszar 213,28 km², w tym:

  • użytki rolne: 60%
  • użytki leśne: 34%

Gmina stanowi 14,46% powierzchni powiatu.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Gmina zbiorowa Jabłonka w pierwszej odsłonie funkcjonowała do 1920 roku jako okręg notarski, będący częścią powiatu Trzciana w komitacie Árva (Królestwo Węgier). W wyniku podziału Orawy z 28 lipca 1920 roku została włączona do Polski, a od 23 grudnia tego roku weszła w skład powiatu spisko-orawskiego w woj. krakowskim[5]. Obejmowała wówczas wsie Chyżne i Jabłonka. Wkrótce jednak obszar powiatu spisko-orawskiego upodobniono do galicyjskiej części woj. krakowskiego, przez co gminy zbiorowe podzielono na gminy jednostkowe. Brak dokładnej daty przeprowadzenia tego podziału, lecz spis GUS:u wykazujący stan administracyjny na 30 września 1921 roku, uwzględnia już gminy jednostkowe (gminę Jabłonka podzielono na gminy Chyżne i Jabłonka)[6].

Gmina zbiorowa Jabłonka w drugiej osłonie została utworzona 1 sierpnia 1934 roku w powiecie nowotarskim w woj. krakowskim z dotychczasowych jednostkowych gmin wiejskich: Chyżne, Jabłonka, Lipnica Mała, Lipnica Wielka, Orawka, Podwilk, Zubrzyca Dolna i Zubrzyca Górna[7].

W 1939 roku do gminy Jabłonka wcielono anektowane w 1938 roku części czechosłowackich: wsi Bobrów i miasta Trzciana[8] (po wojnie zwrócone Czechosłowacji).

W czasie II wojny światowej włączona do uzależnionej od III Rzeszy Republiki Słowackiej.

Po wojnie powrócono do stanu sprzed wojny. Według stanu z dnia 1 lipca 1952 roku gmina składała się z 8 gromad: Chyżne, Jabłonka, Lipnica Mała, Lipnica Wielka, Orawka, Podwilk, Zubrzyca Dolna i Zubrzyca Górna[9]. Gmina została zniesiona 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin[10], a jej obszar podzielono na gromady[11]:

Gminę Jabłonka reaktywowano 1 stycznia 1973 roku w powiecie nowotarskim w woj. krakowskim o nieco zmniejszonym obszarze (Lipnica Mała i Lipnica Wielka znalzały się w nowej gminy Lipnica Wielka)[12][13].

1 czerwca 1975 gmina znalazła się w nowo utworzonym woj. nowosądeckim[14].

15 stycznia 1976 do gminy Jabłonka włączono obszary zniesionej gminy Lipnica Wielka (sołectwa Lipnica Mała i Lipnica Wielka)[15].

2 kwietnia 1991 z gminy Jabłonka wyłączono wieś Lipnica Wielka i włączono ją do reaktywowanej gminy Lipnica Wielka (Lipnica Mała pozostała w gminie Jabłonka)[16].

Demografia

[edytuj | edytuj kod]

Dane z 31 grudnia 2017[3]:

Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
populacja 18 570 100 9371 50,5 9199 49,5
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²)
87,1 43,9 43,1
  • Piramida wieku mieszkańców gminy Jabłonka w 2014 roku[2].


Sołectwa

[edytuj | edytuj kod]

Chyżne, Jabłonka, Lipnica Mała, Orawka, Podwilk, Zubrzyca Dolna, Zubrzyca Górna.

Sąsiednie gminy

[edytuj | edytuj kod]

Bystra-Sidzina, Czarny Dunajec, Lipnica Wielka, Raba Wyżna, Spytkowice, Zawoja. Gmina sąsiaduje ze Słowacją.

Gminy partnerskie

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Wybory Samorządowe 2024 [online], gov.pl [dostęp 2024-05-11] (pol.).
  2. a b Gmina Jabłonka w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-15], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  3. a b Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
  4. Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
  5. Dz.U. z 1920 r. nr 117, poz. 768
  6. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej : opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych. [Dokument elektroniczny]. T. XII, Województwo krakowskie i Śląsk Cieszyński / Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1925
  7. Dz.U. z 1934 r. nr 68, poz. 594
  8. Dz.U. z 1938 r. nr 87, poz. 585
  9. Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
  10. Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
  11. Uchwała Nr 27/IV/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z dnia 6 października 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu nowotarskiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z dnia 17 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z dnia 4 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z dnia 29 listopada 1954 r., Nr. 11, Poz. 50)
  12. Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
  13. Uchwała Nr XVIII/92/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z dnia 6 grudnia 1972 w sprawie utworzenia gmin w województwie krakowskim oraz ustalenia siedzib gminnych rad narodowych (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z dnia 8 grudnia 1972 Nr 18, poz. 268).
  14. Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92
  15. Dz.U. z 1976 r. nr 1, poz. 12
  16. Dz.U. z 1991 r. nr 2, poz. 8